Spor Toto Süper Lig'de Beşiktaş'ın yükselişi devam ediyor. Siyah-beyazlılar, ligde üst üste 5. maçından da galip ayrıldı. Dün akşam Vodafone Park'ta Alanyaspor'u konuk eden Beşiktaş rakibini Cenk Tosun (2) ve Dele Alli'nn golleriyle 3-0 mağlup ederek zirve iddiasını sürdürdü. Beşiktaş-Alanyaspor karşılaşmasındaki tartışmalı pozisyonları eski hakemler değerlendirdi. beINSports'ta ekranlara gelen Trio programında Deniz Çoban, Lale Orta ve Bülent Yıldırım tartışmalı anları mercek altına aldı. İşte Beşiktaş-Alanyaspor karşılaşmasındaki tartılmalı pozisyonlar ve eski hakemlerin değerlendirmeleri; 5. dakikada Fatih Aksoy'un Jackson Muleka'ya müdahalesinde kart gerekir mi? Lale Orta: Burada bir ayağa basma var. Bu, net bir sarı kart. Atlanmış bir sarı kart olarak görüşümü bildireyim. Deniz Çoban: Pozisyonun başında yardımcı hakem erken davranıp bayrağı çekiyor. Hakem de o bayrağı görünce o bayrağa odaklanıp düdük çalıyor. Aslında aksiyon devam ediyor. Düdük, burada çalındı. Oyuncu gidiyor olmasına rağmen hala bayrağı sallıyor. Hakemin de dikkati dağılıyor. Sonraki basma, hakemlerin tamamen ilgi ve görüş alanının dışında gerçekleşiyor. Elbette net bir sarı kart. Top, oyunda olsun ya da olmasın... Bu basmanın cezalandırılması lazım. İlk pozisyonda formadan çekildiğini görünce bir nefes beklememiş. Oyuncu, kalkıp devam ediyor. Evet, bir sarı kart kaçmış ama iletişimde de sorun olduğunu düşünüyorum. Bülent Yıldırım: Benim de gördüğüm şu; evet, ilk pozisyonda bir faul var ancak oyuncunun hızla kalkıp devam edebilme imkanını düşünerek yardımcının bayrağını geciktirmesi ekip için daha doğru olurmuş. İlk pozisyonda faul oldu; bu aksiyonun devamında Fatih Aksoy da, 'Yakalamışken bir güzel basayım' diyor. Faul olsa bile eğer buraya bakılsaydı net bir sarı kart verilebilirdi. Maçın başında bir iletişim eksikliği olmuş gibi görünüyor. 18. dakikada Beşiktaş lehine verilen penaltı kararı doğru mu? Deniz Çoban: Cenk Tosun, yılların tecrübesi... Topu kurtardıktan sonra bekliyor bir darbe gelsin diye. Kaleci de fazlasını veriyor. Yani tabiri yerindeyse hiç frene basmıyor. Gelip Cenk'i olabildiğince dikkatsiz şekilde düşürüyor. Burada penaltıdan başka bir şey konuşulmaz zaten. Lale Orta: Penaltı kararının doğru olduğunu düşünüyorum ben de. Hiçbir şekilde atladığınız zaman topa dokunmadan rakibe temas edemezsiniz. Topla oynama niyeti olduğu için bir karttan söz edemeyiz. Top zaten açılıyor. O nedenle de burada penaltı kararı doğru. Bülent Yıldırım: Runar Runarsson'un beden dili de bana penaltıyı verdiğini gösteriyor. Çarptıktan sonra yere bir oturuşuna bakalım. 'Penaltıyı yaptım' dedi. Biz şuna bakacağız ki hep de buna bakıyoruz; kaleci dahil defans oyuncusu ceza alanı içerisinde dikkatli davranacak. Dikkatsiz davranıyorsunuz. Cenk'in topu kontrol etmesi, temas beklemesi... Bunlar bizim konumuz değil. Çünkü burada bir aldatma yok. Kaleci çıkıyor, topa temas etmeyi başaramıyor, rakibini dikkatsiz bir şekilde çarpıp düşürüyor. Her açıdan da görünüyor. Burada benim dikkati çekmek istediğim nokta şu; hakemin depar zamanlamasını değerlendirmek isterim. Önündeki oyuncudan tesadüf eseri kurtıluyor. Depara çıkmakta geç kalıyor. Çok açık bir ihlal olduğu için yakalıyor. Başka zaman yakalayamayabilirsiniz. Yer almaya ve sprint atmaya... Oradan çıktığı anda gördü, göremeyebilirdi. Çok daha önceden sola doğru depar atıp doğru açıya gelmesi gerekirdi. (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) Cenk Tosun, penaltıda bir gol vuruşu yapıyor. Bu gol olan vuruşu yapamasaydı bir ihlal var mıydı? Lale Orta: Cenk Tosun, topa gelirken duruluyor ama bu, bir penaltı atışında topa gelene kadar istediğiniz hareketler yapabilirsiniz. Bu, kuralda yazıyor ama son geldiğiniz anda vurmak zorundasınız. Topun başında bekleyemezsiniz, oyalanamazsınız veya bir hareket yapamazsınız. Bir adım öncesinde hareketini yapıyor. O nedenle ihlal olarak değil nizami bir gol olarak düşündüm. Deniz Çoban: Doğru, ne zaman duraksayamaz? Destek ayağını koyduktan sonra duraksayamaz. Destek ayağını koyduktan sonra duraksarsa bu bir ihlaldir. Bunun öncesinde her türlü aldatmayı yapabilir. IFAB birçok konuda önlem alıyor. Herkesin önlem almasını beklediği asıl konu ise şu; çizgiye basanlar da ceza sahası içinde sayılıyor, yayın içinde olanlar ve yayın çizgisine basanlar da ihlal yapmış oluyor. Burada bulunan oyuncular içerisinde 1 tane Beşiktaşlı oyuncuyu görüyorum. O Beşiktaşlı oyuncunun haricinde hepsi ihlal ediyor. Normal şartlarda pek fazla kullanılmayan bir kural olarak duruyor. Bir penaltı vuruşu yapılırken her iki takımdan oyuncular da ihlal ederse o penaltı atışının sonucuna bakılmadan tekrarı gerekiyor. Normal şartlarda oyun kurallarına göre bu penaltının tekrarı gerekir ama gol olduğu sürece ve abartan olmadığı sürece sadece bizim hakemlerimiz değil, dünyadaki en üst düzey maçlarda dahi Dünya Kupası finallerinde, Şampiyonlar Ligi finallerinde buna müdahale edilmiyor. Uygulanmayan bir kural olarak kalmış durumda. Bence IFAB'ın buna çözüm bulması lazım. Şimdi Yaşar Kemal Uğurlu, kurala göre bu penaltıyı tekrar ettirse hata yaptı der miyiz? Kurala göre hata yaptı diyemeyiz ama futbol, bunu beklemiyor deriz. Kimse bunu çalmıyor deriz. Bülent Yıldırım: Çünkü futbolda penaltı atışı, gol için yapılan bir ceza vuruşudur. Adı üzerinde penaltı... Bunun amacı, ceza alanındaki bir ihlalin golle sonuçlanmasını taçlandırmaktır. Gerekçesi odur. Dolayısıyla golle sonuçlandığı zaman ufak tefek ihlaller görmezden gelinir. Buradaki kasıt, eğer gol olmasaydı kalecide ihlal yok, Cenk'te ihlal yok ancak girenlerden dolayı da yine bu penaltının tekrar edilmesi gerekirdi. Deniz Çoban'a da katılıyorum. Bu kuralı biraz daha geliştirmek lazım. İki yıldır penaltılarda bu kural dışılık devam ediyor gibi görünüyor. Lale Orta: Atanla tutanın yaptığı ihlallere veya erken girip engelleyen olsaydı VAR müdahale edecekti. Onun dışındakileri etkisiz bir kural ihlali olarak değerlendiriyor. Bülent Yıldırım: Ceza alanı içinde bir yakınlaşmanın VAR ile ilgisi olmadığını da hatırlatmış olduk. (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) 21. dakikada Leroy Fer'in Vincent Aboubakar'a bir müdahalesi var mı, devam kararı doğru mu? Deniz Çoban: Videodan izlediğimde ben buna 'müdahalesi var' diyorum. Topu almak için uzanıyor ama Aboubakar çalımı atınca ayağına bir teması var. Top, yön değiştiriyor ve asıl uzattığı ayak, Aboubakar'ı düşürüyor. Buna görüntüden faul derim. Fakat hakem yanılır mı? Bu pozisyonda yanılır çünkü top, yön değiştirdiği için oyuncu, topa hamle yaptı ve topa dokundu olarak görür, devam ettirir. O yüzden eleştirmem ama videodan baktığım zaman bu, bir faul. Lale Orta: Ben de bir faul olduğunu düşünüyorum. Burada, Alanyasporlu futbolcu topla oynamıyor. Doğrudan rakibinin ayağına doğru hamlesi oluyor ama hakemin yanılması mümkün. Çünkü iki futbolcunun önünde oynanıyor ve hakemin arkadan seçememesi normal. Biz, buradan baktığımız zaman bunun bir faul olması gerektiğini söyleyebiliriz. Bülent Yıldırım: Şu açıda hakem de Leroy Fer'in topuğuyla topu kestiğini düşündü ancak Leroy, önce Aboubakar'ı düşürmüştü. Evet, yanılmak çok olası... Zor bir pozisyon ancak DVD faulü olduğu da muhakkak. 26. dakikada Welinton'un Ivan Cavaleiro'ya faulünde karta gerek var mı? Devamında da Ahmed Hassan ile Tayyip Talha Sanuç arasındaki ikili mücadelede de bir faul beklentisi var. Lale Orta: Burada hakem, faulü gördü ve çalmadı düdüğünü, avantaja bıraktı. Ama beklenen avantaj, aslında eğer ikinci pozisyonda da bir faul olarak kabul ederseniz gerçekleşmiş oluyor. Daha yakın bir yerden faul kullanma şansı yakalamış olacaklardı. İlk pozisyondaki net bir faul ve sarı kartlık bir faul. Sonrasında da bir faul var ama asla kırmızı kart olmaz. Top kendi yakalayabilme alanında değil, topa uzak. O nedenle de bariz bir gol şansından söz edemeyiz. İkinci pozisyona faulü vermiş olsaydı orada bir sarı kart gösterilebilirdi. Bıraktığı avantaja da sarı kart göstermesi daha uygun bir uygulama olurdu diye düşünüyorum. Deniz Çoban: Birinci pozisyonun ardından hakem, bir beden dili kullanmıyor. Belki de pozisyonun sonucunu merak ettiğinden bir beden dili kullanmıyor. İlk pozisyonu avantaja bırakıyor, ikinci pozisyonda oyuncunun topu kaybettiğini hissettiği anda ise birinci pozisyona dönüyor. Buraya kadar doğru yaptığını düşünelim ama birinci pozisyon da sarı kartla cezalandırılması gereken bir pozisyon. Ancak hakemin maçın başlarında yardımcının bayrağıyla düştüğü hataya burada da düştüğünü düşünüyorum. İlk pozisyona şartlanıyor ve 'Orada bir faul tespit ettim' diyor. Bülent Yıldırım: İzleyenlerimiz sahadan gelmediği için niçin şartlandığını biraz daha açalım. Hakem, böyle bir durumda ikinci sahneyi kaçırıyorsa ilk sahnede ona bir bildirim gelmiş olabilir mi? (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) Welinton-Ahmed Hassan mücadelesinde karar doğru muydu? Deniz Çoban: Olabilir. 'Hocam, faul' yardımı gelmiş olabilir yardımcı hakemden. 'Faul, sarı', 'Faulü çalacaktım ama sarıya gerek yoktu' gibi olaylar olabilir. Burada, hakemin konsantrasyonunun kaybolduğu muhakkak. Hakem oraya şartlandı, bir avantaj oynatacak ve o sırada da belki 'faul' diye bildirim geldi. O an dağıldı, ilk pozisyonda olduğu gibi... İkinci pozisyonda oyuncunun topa uzak kaldığını da düşünerek düdük çalıp ilk pozisyona döndü. Fakat ikinci pozisyonda net bir çekme var. Oyuncu burada çekiliyor ve burada çekildiği için hızı ve sürati kesiliyor. Eğer kesilmemiş olsa... Bariz gol şansının kriterlerinden bir tanesi, pozisyonun kaleye olan uzaklığı. Bunu değerlendirirken şöyle bir hata yapılıyor; pozisyon kaleye ne kadar yakınsa o kadar bariz gol şansı veya ne kadar uzaksa değil gibi düşünmemek lazım. Uzaklık bazen avantaj olur. Bu oyuncunun burada hızı kesilmese bu topu henüz ceza sahası köşesine yaklaşmadan yakalayabileceğini düşünüyorum. Çekilmediğini, oyuncunun bu nedenle duraksamadığını düşünelim ben ceza sahası çizgisine yakın noktada topu yakalayacağını düşünüyorum. Bakın Beşiktaşlı oyuncu geldi oraya. Top kontrol olasılığı yüksek ve topu buralarda kontrol ettikten sonra da yine halen gol atacak açısı var oyuncunun. Yani hakem, ilk pozisyona şartlandığı için burayı hiç değerlendirmedi. Bir; ikinciyi değerlendirmesi, en doğru olandı. Burada bir ihlal vardı. Kaleye daha yakın bir yerden, avantajlı bir yerden serbest vuruş kullanacaktı. İki; burada, minimum sarı kartlık bir ihlal var. Sportmence olmayan bir şekilde rakip çekiliyor. Üç; yorumu hakeme kalmış. Ben diyorum ki oyuncunun hızı kesilmeseydi Alanyasporlu oyuncu topu ceza sahasına girmeden yakalayacaktı, kademeye girecek başka bir oyuncu da yoktu ve kırmızı kart benim için daha doğru olurdu. Ama hakem bunu değerlendirip sarı kart da gösterseydi o da o hakemin yorumuydu ve onu da kabul ederdim. Baştan sona hatalarla dolu bir pozisyon. Neticede ben, kırmızı kartı daha doğru bulurdum. Sarı karta da kabul derdim ama hiç sarı kart çıkmamasını ve ilk pozisyona dönmesini büyük bir yanlış olarak görüyorum. (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) Bülent Yıldırım: Bir; ilk pozisyona faul veriyorsanız Welinton'un mutlaka kart görmesi gerekiyor. İki; top kontrol olasılığı sence yüksek, ben de Lale Hocam gibi bariz gol şansından daha ziyade umut vadeden bir durum olduğunu düşünüyorum ancak ikinci ihlali de kaçırmış oldunuz. Buradan ilk pozisyona dönüp daha geriden bir faul vermek ve hiç kart göstermemek herhalde en optimal uzak karar olmuş gibi görünüyor. 28. dakikada Efecan Karaca'nın penaltı beklediği pozisyonda devam kararı doğru mu? Deniz Çoban: Böyle penaltı beklemesin hocam. Oyuncunun cüssesinden çekinmiş. Nasıl olsa bu beni devirir diye düşünüp erkenden kendini bırakmış olabilir ama böyle penaltıyı kimse kabul etmez. Lale Orta: Efecan, çok yetenekli bir futbolcu ama kendisini çok kolay bırakıyor. Buna bir penaltı çalınsa, hakemi yanıltsa haksız bir kazanç elde edilmiş olur. Ben, ayakta kalsa futbolundaki performansının çok daha parlayacağını düşünüyorum. O nedenle burada hiçbir penaltı yok. Bülent Yıldırım: Forvet oyuncusuna güven kaybolduğu zaman ister istemez o bilinçaltına girmese de hakem, benim bunun ihlallerine dikkat etmem lazım diye ekstra bir farkındalık yaratıyor. Bu defa da o farkındalık, gerçek ihlali kaçırmasına sebep oluyor. Çok severim, çok değerli bir futbolcu. Böyle düşmesi bile çok komik yani. (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) 32. dakikada bu kez yardımcı hakem devam ederken hakem, Jackson Muleka'nın pozisyonuna bir elle oynama çaldı. Umut vadeden bir atağı kesmiş oldu. Burada bir elle oynama ihlali var mı? Lale Orta: Yok, sırtına geliyor. Kaçınıyor zaten futbolcu ve sırtına geliyor. Ele teması yok. Yanlış gördü, yanlış değerlendirdi ama biz, buradan el temasının olmadığını görüyoruz. Bülent Yıldırım: Yaşar Kemal Uğurlu'nun elle oynama ile ilgili bir gerçekten enteresan... Birkaç yıldır takip ediyorum. Bütün maçlarında çok bariz elle oynamalar kaçıyor, bazen de olmayacak elle oynamalara imza atıyor. Alexis Perez eliyle topu bloklamıştı. İlginç. Deniz Çoban: 'Yanlış değerlendirmiş' dedi Lale Hocam. Evet, kesin. Hani kaleye çok yakın alan olsaydı derim ki 'Ele temas gördü, hemen akabinde de gol atmasın diye durdurdu' ama o mesafede arkasından gelen topla oyuncunun bilerek elle oynama şansı da yok. En fazla koluna temas etmiştir ki o da ihlal değildir. Yaşar Kemal Uğurlu'nun bunu devam ettirmesi gerekir. 7-8 dakika sonra da Candeias'a Cenk'e faul yaptı diye düdük çaldı. Orada da Candeias önde, Cenk arkadaydı. 33. dakikada Leroy Fer'in Cenk Tosun'a faulünde kart gerekir mi? Deniz Çoban: Kontrolsüz bir faulden söz edemiyorum. Ne olabilir? Umut vadeden atak olabilir. Geçtiği anda bir oyuncu ile bire bir kalacak. Umut vadeden atak olduğu fikrindeyim. Geçti, bire bir kaldı. Bülent Yıldırım: Top, Cenk'in önünde. Leroy Fer'in topa uzanma şansı var mı burada? Lale Orta: Yok, hiç yok. 36. dakikada Vincent Aboubakar'ın iptal edilen golünde verilen ofsayt kararı doğru mu? Lale Orta: Ofsayt kararı doğru. VAR'dan iptal edildi. Yardımcı hakem de çekebilirdi. Ayaklar gerideydi ama bedeni öndeydi. Yanılabilirdi. VAR müdahale etti. Sonrasında çekmeliydi bayrağını. Deniz Çoban: Lale Hocamın 'yanılabilir' ifadesine katılıyorum ki çok da kolay değildir bunu tespit etmek ama gözlemcilerin bir karar vermesi lazım. Yardımcı ne kadar yanılabilir? Bu pozisyonu gören bir gözlemci diyor ki; 'Göz bunu seçemez' ve tam not veriyor. Bir başkası da diyor ki, 'Yapanla yapmayanın farkı olsun. Bunu da tespit etmesi lazım' ve eksi not veriyor. Bu hakem, haftaya maça gidiyor; aynı hatayı yapan öbür hakem, gidemiyor. Aynı şey penaltılar için de geçerli. Mete Kalkavan, 5-0 biten maçın 4. golünün geldiği penaltıyı yanlış verdi diye 4 etap bekliyor. 'Görebilirdi' diye yazıyor gözlemcisi. Bir başka hakem, göreceği penaltıyı vermiyor. VAR ile veriyor penaltıyı. 1-0 bitiyor maç. 'Göremezdi' yazıyor gözlemcisi. O hakem, maça gidiyor. Bülent Yıldırım: Hayatında hiç bipli bayrak kullanmamış, telsiz kullanmamış, bu tarz atmosferlerde bulunmamış gözlemci; hangi empati duygusuyla neyi görüp göremeyeceğini değerlendirecek? (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) 69. dakikada Alanyaspor lehine bir penaltı çalındı. Biz, bu pozisyonu önce penaltı kararı doğru mudur değil midir şeklinde hakemlik tekniği olarka ele alacağız. Daha sonra da Video Hakem müdahalesi anlamında da ikiye bölüp tartışmak istiyoruz. Tartışmaya değer bir pozisyon olduğunu düşünüyoruz. Lale Orta: VAR'ın müdahale etmesi; anca bariz, açık bir hata olduğu zaman söz konusu olur. Sahada verilen açık, bariz şekilde hatalıysa VAR müdahalesi olur. Bu pozisyonda VAR müdahalesinin doğru olmadığını düşünüyorum. Her ne kadar 'yanlış bir penaltı' da desek bir temas var. O nedenle de hakem, sahada kararını vermiş. Böyle temaslı bir faul var şeklinde değerlendiriliyorsa o zaman zaten hakemin yorumu burada önemli olması gerekiyor. O kararın sahada verilmesi gerekiyor. VAR'ın müdahalesinin kesinlikle olmaması gerekiyordu. Aralarında nasıl bir konuşma geçti, ne oldu? Farklı şey konuşulabilir ama normal olarak sene başından beri yapılan uygulamalara ve uluslararası standartlara da baktığımız zaman bu tür yoruma dayalı, yani net bir şekilde çekmesi görülmüyorsa veya ayağıyla bir hamlesi gözükmüyorsa yorum sayıyor ve verse de vermese de karışmıyor. Deniz Çoban: Ben de bunun penaltı olmadığını düşünüyorum ki seyircilerimiz, 'Hem penaltı olmadığını düşünüyorsunuz hem de VAR karışmaz diyorsunuz?' diyebilirler. İkisi, birbirinden farklı şeyler. Hollandalı ünlü hakem Danny, bir ara eğitime geliyordu Türkiye'ye. 'Bazen pozisyonu izlersiniz ve asla penaltı değil deyip bu hakem bu penaltıyı nasıl verdi diye VAR masasını yumruklarsınız ama müdahale edemezsiniz' diyordu. İşte bu pozisyon, o pozisyon. Bülent Yıldırım: Bence zaten penaltı değil. VAR mantığı anlamında bu tarz sübjektif alanlarda hakem yanılsa da yanılmasa da giremiyorsunuz. Video Hakem, görevinin bir tık üstüne çıkarak riskli bir uyarıda bulundu. Bunun sistem için sıkıntısı şu; her benzemeyen penaltıda VAR niye müdahale etmedi de bu maçta etmişti noktasına gelecek. Video Hakem'in müdahale sınırları dışında olduğu fikrindeyim. Yanlış olmuş. (Görüntü beINSports'tan alınmıştır) Kaynak: Milliyet